Nükleer krizde yeni perde: İran, UAEA ile işbirliğini askıya alındı

21 Eylül 2025, 02:27

İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi, İngiltere, Fransa ve Almanya’dan oluşan Avrupa Üçlüsü’nün (E3) politikalarını gerekçe göstererek Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile yürütülen işbirliğini askıya aldığını duyurdu. Konsey açıklamasında, İran Dışişleri Bakanlığı’nın Ajans ile sürdürdüğü temaslara ve sunduğu çözüm önerilerine rağmen Batı’dan gelen baskıcı tavırların ilişkileri kopma noktasına getirdiği vurgulandı.

CUMHURBAŞKANI PEZEŞKİYAN’DAN “TESLİM OLMAYACAĞIZ” MESAJI

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, geçtiğimiz gün yaptığı açıklamada Batılı ülkelerin “aşırı taleplerine” boyun eğmeyeceklerini dile getirmişti. Bugün Pezeşkiyan başkanlığında toplanan Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi’nde bölgesel gelişmeler, İsrail’in bölgedeki adımları ve UAEA ile yürütülen işbirliği detaylı şekilde ele alındı. Toplantı sonunda, İran’ın ulusal çıkarlarını koruma adına Ajans ile işbirliğinin askıya alınması yönünde karar alındı.

AVRUPA ÜÇLÜSÜ VE BM’DEKİ YAPTIRIM KRİZİ

Konseyin açıklamasında, İran’ın bölgede barış ve istikrar için işbirliğini artırma politikasını sürdürmek istediği ancak E3 ülkelerinin tavrının bu süreci baltaladığı kaydedildi. Avrupa ülkelerinin Tahran’a karşı yeniden BM yaptırımlarını gündeme getirmesi, İran’ın kararında belirleyici oldu. BM Güvenlik Konseyi’nde dün yapılan oylamada İran’ın nükleer taahhütlerini teyit eden ve yaptırımların kalıcı biçimde kaldırılmasını öngören tasarı reddedildi. Çin, Rusya, Pakistan ve Cezayir tasarıya destek verirken; ABD, İngiltere ve Fransa karşı oy kullandı. Guyana ve Güney Kore ise çekimser kaldı. Bu gelişme, Tahran’ın Batı’ya güvenini daha da sarstı.

GEÇMİŞTE VARILAN ANLAŞMA BELİRSİZLİKTE

İran İslami Şura Meclisi, 25 Haziran’da nükleer bilim insanlarının güvenliği sağlanana kadar UAEA ile işbirliğinin askıya alınmasını öngören yasa tasarısını kabul etmişti. Ancak daha sonra, İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ile UAEA Başkanı Rafael Grossi 9 Eylül’de Kahire’de bir araya gelerek askıya alınan denetimlerin yeniden başlatılmasına dönük bir anlaşmaya imza atmıştı. E3 ülkelerinin son tavrı bu anlaşmanın geleceğini belirsizliğe sürükledi.

Tahran yönetimi, diplomatik temasların Dışişleri Bakanlığı üzerinden süreceğini, ancak nükleer program konusunda ulusal çıkarların öncelikli olmaya devam edeceğini vurguladı.