İSO: Eylülde üretim ve yeni siparişlerdeki düşüşün yavaşlamasıyla birlikte imalat sektörünün faaliyet koşullarındaki bozulma çok daha hafif gerçekleşti

Eylül ayında üretim ve yeni siparişlerdeki düşüşün yavaşlamasıyla birlikte Türk imalat sektörünün faaliyet koşullarındaki bozulma çok daha hafif gerçekleşti. İstihdam sınırlı da olsa artmaya devam etti. Öte yandan hem girdi maliyetleri hem de nihai ürün fiyatları enflasyonu eylülde keskin bir şekilde azaldı. 

Ağustos ayında 49 olan manşet PMI, Eylül’de 49.6’ya yükseldi ve imalat sektörünün performansında ılımlı düzeyde bir yavaşlamaya işaret etti. Söz konusu veri, faaliyet koşullarında yatay seyre yaklaşıldığını gösterdi. Diğer yandan, sektörün performansı üçüncü çeyrek boyunca zayıflama kaydetti.

Açıklamada şöyle denildi:

“Üretim üst üste üçüncü ay yavaşlamakla birlikte bu yavaşlama ılımlı düzeyde ve bir önceki anket dönemine göre düşük oranda kaydedildi. Üretimin ivme kaybettiği firmalar bu durumu genellikle zayıf piyasa koşullarına ve yeni siparişlerdeki azalmaya bağladı. Öte yandan, bazı firmalar ay içerisinde talebin dirençli kaldığını belirtti.

Hem toplam yeni siparişler hem de yeni ihracat siparişleri eylül ayında azalmaya devam etti, ancak düşüşler Ağustos ayına göre daha düşük bir hızda gerçekleşti. Anket katılımcılarından gelen değerlendirmelerin ortak noktası, fiyat baskılarının müşteri talebini sınırlandırması oldu. 

Liradaki değer kayıplarına bağlı olarak girdi maliyetleri üçüncü çeyrek sonunda keskin artışını sürdürdü. Ancak enflasyon oranı ağustos ayına göre oldukça yavaşladı ve Mayıs’tan bu yana en zayıf seviyede gerçekleşti. Buna bağlı olarak, nihai ürün fiyatları enflasyonu da bir önceki anket dönemine kıyasla belirgin bir şekilde azaldı. 

Son veriler, istihdamda çok sınırlı bir artış olduğuna işaret etti ve böylece mevcut artış eğilimi beşinci aya ulaştı. Bazı firmalar ek personel ihtiyacı olduğunu belirtirken, diğerleri yeni siparişlerdeki yavaşlamaya bağlı olarak istihdam düzeylerini azalttı.

Firmalar, yeni siparişlerdeki zayıflık nedeniyle satın alma faaliyetlerini ve girdi stoklarını azaltmaya devam etti, ancak söz konusu düşüşler Ağustos ayına göre daha ılımlı düzeyde kaydedildi. 

İmalatçılar 2023’ün genelinde olduğu gibi eylül ayında da girdi satın alımlarında teslimat gecikmeleriyle karşı karşıya kaldı. Anket katılımcılarına göre, tedarikçilerin performansındaki bozulma, yüksek nakliye maliyetleri ve mal ithalatındaki zorluklardan kaynaklandı. 

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi:

“Eylül ayında Türk imalat sektöründe bozulmanın hafiflediği yönünde işaretler gözlenirken bazı firmalar ay içerisinde talebin olumlu seyrettiğini bildirdi. Genel olarak zorlu faaliyet koşulları devam etse de son veriler yılın kalanında yeniden büyümeye geçilebileceğine dair bir miktar umut verdi. Eylül ayında firmalar açısından destekleyici bir gelişme de kurdaki göreli istikrarla birlikte enflasyonist baskıların belirgin bir şekilde azalması oldu.”

Türk imalat sanayi üretimi eylülde üst üste üçüncü ay geriledi, ancak söz konusu gerileme ılımlı düzeyde ve Ağustos ayına kıyasla daha düşük oranda gerçekleşti. Bazı anket katılımcıları talebin eylülde kısmen olumlu seyrettiğini belirtse de piyasa koşullarında zayıflama bildirenler ağırlıkta kaldı. 

Eylül ayı verileri, istihdamda sınırlı bir yükselişe işaret ederek endeksteki mevcut artış eğilimini beşinci aya taşıdı. Bazı anket katılımcıları ek personele ve yeni üretim hatlarına ihtiyaç duyulduğunu bildirdi. Öte yandan, yeni siparişlerdeki azalış bazı firmaların istihdamı azaltmasına neden oldu. “