‘Psikorona’ ile mücadele: Akıl ve ruh sağlığını korumak için dünyada neler yapılıyor?

Tüm dünyayı etkisi altına alan ve yüzbinlerce insanın ölümüne yol açan koronavirüs salgını, öncelikli olarak fiziksel sağlığı etkiliyor. Ancak salgının dünya genelinde yol açtığı korku, endişe ve panik, akıl ve ruh sağlığı açısından da ciddi bir tehdit oluşturuyor.  

İşin psikolojik boyutu virüsün can almaya devam ettiği bu dönemde ikinci plana atılsa da, uzmanlar salgının ve salgınla mücadele kapsamında alınan sokağa çıkma yasağı, karantina gibi önlemlerin insan psikolojisi üzerinde uzun vadede olumsuz sonuçları olacağı konusunda uyarıyor.

Dünya Ekonomik Forumu (WEF), konuyla ilgili geçtiğimiz günlerde yayınladığı raporda karantina ve sokağa çıkma yasaklarını ‘dünyadaki en büyük psikolojik deney’ olarak tanımlarken, “bunun bedelini ödeyeceğiz” diyerek işin psikolojik boyutuna dikkat çekti.  

Koronavirüs salgını sonrası psikolojik hastalıklardan oluşacak ikinci tür bir salgınla karşı karşıya kalınacağını söyleyen rapor, ülkelerin salgın sonrası travma tehlikesine karşı önlem almakta geciktiğini savunuyor.

Raporda öne sürülen iddialar, geçmiş salgın dönemlerinden elde edilen bulgularla ve karantina uygulanan bazı ülkelerde yapılan anketlerle de destekleniyor. 

Bazı ülkelerde salgının psikolojik etkileriyle başa çıkmak için ulusal düzeyde yardım ve destek programları açıklanırken, pek çok ülkede ise ağırlıklı olarak yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve gönüllü psikologlar rol oynuyor.

Avustralya’dan İstanbul’a: Nerede ne yapılıyor?

Salgının Avrupa’daki merkezi haline gelen İtalya’da hükümet mart ayı sonunda ülke genelinde psikolojik destek programı başlatırken, yerel kurum ve kuruluşlar ile iş birliğinde ihtiyaç duyan kişilere telefon veya internet üzerinden ücretsiz psikolojik destek sağlıyor. 

Psikolojik destek almak için başvuran kişilerin hızla arttığı belirtilirken, daha çok 30’lu yaşlardan destek talebi geldiği ifade ediliyor.

Koronavirüs salgınının ABD’deki merkezi olan New York ise ülkede yerel ölçekteki ilk psikolojik destek programına imza attı.

New York Valisi Andrew Cuomo, “Salgının ekonomik etkilerini konuşuyoruz ama sosyal ve psikolojik etkilerini ihmal ediyoruz” diyerek, ücretsiz çevrimiçi destek hattını duyurdu. Vali, söz konusu platformda hizmet vermek üzere 6 binden fazla psikolog ve ruh sağlığı uzmanının gönüllü olduğunu açıkladı.

New Yorklular, Vali’nin açıkladığı destek hatları üzerinden telefon veya video konferans yoluyla ücretsiz terapi ve seanslardan yararlanabiliyor. 1-844-863-9314 numaralı telefondan ücretsiz randevu alınabiliyor.

Körfez ülkesi Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) ise, bölgesel bir ilk olan Mutluluk Bakanlığı’na bağlı Ulusal Mutluluk ve Refah Programı (NPHW) tarafından korona salgınının psikolojik etkileriyle mücadele için özel bir kampanya başlatıldı.

Alanından 50 uzmanın destek verdiği ulusal kampanya kapsamında BAE’de yaşayanlara dijital platformlar ve NPHW’nin sosyal medya hesapları üzerinden her gün belli saatlerde canlı destek veriliyor. Bunun yanı sıra belli aralıklarla online gruplar oluşturularak uzmanların ve desteğe ihtiyaç duyanların birbirini dinlemesi sağlanıyor.

Koronavirüs salgınının akıl ve ruh sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerine karşı ulusal çapta önlem alan ülkelerden biri de Avustralya.

Hükümet mart sonunda Covid-19 Ulusal Sağlık Planı kapsamında vatandaşların bu zor süreçte psikolojilerini korumak amacıyla çeşitli hizmetlerden oluşan bir paket açıkladı.

Paketin detaylarını içeren resmi bilgilendirme formunda, koronavirüs salgınının insanların gündelik hayatını değiştirdiğine, bunun da stres, endişe, depresyon gibi sonuçları olabileceğine dikkat çekiliyor.

2019-2021 arasında toplam 74 milyon dolarlık kaynağın ayrıldığı paket kapsamında Avustralyalılara 24 saat ücretsiz telefon destek hattı yanı sıra dijital platformlar üzerinden de psikolojik danışmanlık veriliyor.

İstanbul da ‘KORDEP’ ile eyleme katıldı

İstanbul’da da geçtiğimiz günlerde İl Sağlık Müdürlüğü tarafından koronavirüs salgını sürecinde oluşabilecek ruhsal sıkıntı ve problemlerin çözümü için Ruhsal Destek Programı başlatıldı.

Kısa adı KORDEP olan koronavirüs online ruhsal destek programı kapsamında mesai saatlerinde 0850 305 00 34 telefon numarasını arayanlar ihtiyaçlarına bağlı olarak konunun uzmanlarına yönlendirilecek. Gerektiğinde internet üzerinden online terapi hizmeti de verilecek.

Örneklerden görüldüğü üzere, dünyayı esir alan salgının psikolojik etkilerine karşı yerel ve ulusal düzeyde bazı adımlar atıldı ve atılıyor, ancak bunların ne kadar yeterli olacağı şüphesiz salgının ortaya koyduğu ölüm riski ortadan kalkınca daha net anlaşılacak.

Virüsün özellikle akciğerlerde yol açtığı hasarı gözle görmek ve bunu tedavi etmek mümkünken, akıl ve ruh sağlığı üzerindeki tahribatı görmek ve bunu tedavi etmekse daha uzun zaman alacak gibi görünüyor…