DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ’NE KİM NE KADAR ÖDÜYOR?
ABD Başkanı Donald Trump’ın koronavirüs salgını nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) yönelttiği sert eleştiriler tartışmalara neden oldu.
Örgütü Çin yanlısı olmakla suçlayan Trump, salgın sürecini iyi yönetemediği ve bilgi sakladığı gerekçesiyle DSÖ’ye maddi yardımları durdurma kararı aldı.
Bu açıklamaların ardından DSÖ’nün yapısı ve nasıl finanse edildiği de merak konusu oldu.
1948 yılında kurulan İsviçre merkezli DSÖ’ye her ülke kendi nüfusuna, bütçesine ve büyüklüğüne göre belirlenmiş bir katkı payı, bir nevi üyelik ücreti ödüyor. Bu ücretler, örgütün bütçesinin ortalama yüzde 17’sini oluşturuyor.
Belirlenmiş ödemelerin dışında örgütün en önemli finansman kaynağı ise yapılan gönüllü bağışlar.
Gönüllü bağışlarla birlikte DSÖ’nün yıllık bütçesi milyar dolarları buluyor.
DSÖ’nün 2018-2019 toplam bütçesi 4,4 milyar dolar olarak onaylanmıştı. Söz konusu dönemde 2,3 milyar dolar harcama yapan örgüt, bu harcamaların yüzde 60’ını temel programlar, yüzde 40’ı ise çocuk felci, acil durumlar ve geri kalan özel programlar için ayırdı.
En büyük finansör ABD
Trump’ın maddi yardımları kestiğini duyurduğu ABD, hali hazırda örgütün en büyük finansörü konumunda.Ülkenin 2019 yılında örgüt bütçesine aktardığı miktar, gönüllü bağışlarla birlikte toplam 400 milyon doları geçti. Bu rakam örgütün yıllık bütçesinin yaklaşık yüzde 15’ine karşılık geliyor.
ABD’nin ardından DSÖ’ye en büyük finansal katkıyı yapan bir ülke değil şahsa ait bir vakıf. Dünyanın en zengin ikinci insanı Bill Gates’in kurduğu Bill ve Melinda Gates Vakfı, örgüt bütçesinin neredeyse yüzde 10’unu finanse ediyor. Bu oran yılda yaklaşık 250 milyon dolara denk geliyor.
ABD’den sonra örgüte en fazla katkıyı yapan ülkeyse İngiltere. Ülkenin belirlenmiş katkısı yıllık 22 milyon dolarken, yaklaşık 200 milyon dolar ise gönüllü destek.
Almanya ve Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Birimi (UNOCHA), örgütün bütçesine teker teker yüzde 5’in üzerinde katkı yapıyor.
Trump’ın, DSÖ’nün ayrıcalık tanıdığını söyleyerek eleştirdiği ülke olan Çin ise, belirlenmiş katkı bakımından yüzde 0,21’lik payla finansörler arasında ilk 50’nin son sıralarında geliyor. Çin’in örgüte yıllık katkısı 43 milyon dolar civarında. Bunun yaklaşık 38 milyon dolarını ülkenin belirlenmiş katkısı oluşturuyor.
