Gıda ve kira etkisiyle Ekim enflasyonu tırmanışta: Ekim enflasyonu yüzde kaç olacak?

Eylül ayında tüketici fiyatları %3,23 oranında artmıştı. Bu verinin ardından piyasalar şimdi ekim ayı enflasyonuna kilitlenmiş durumda. Uzmanların ilk değerlendirmelerine göre, ekim ayında da %3 civarında bir TÜFE artışı bekleniyor. Bu oran, geçen yılın aynı dönemindeki %2,88’lik artışın üzerine çıkarsa, yıllık enflasyonda yeniden yukarı yönlü bir ivme görülebilir.

Ekonomistlere göre bu tablo, dezenflasyon sürecinde geçici bir ara anlamına geliyor. Fakat fiyat artışlarının devam ettiği bir dönemde “düşüş eğilimi” ifadesinin vatandaş nezdinde pek karşılığı bulunmuyor. Halkın gördüğü tek şey fiyatların hâlâ artıyor olması.

EKİM AYI BEKLENTİ ARALIĞI: 3,10 İLA 3,25

Analistlerin çoğu, ekim ayında TÜFE’nin %3,10 ile %3,25 aralığında gerçekleşmesini bekliyor. Tahminler dar bir bantta toplansa da olası sapma payı %5 civarında. Bu da ekim enflasyonunun %2,95 ile %3,40 arasında açıklanabileceği anlamına geliyor.

Bu beklentinin arkasında; dövizdeki sınırlı yükseliş, gıda fiyatlarındaki artış eğilimi, giyim sektöründeki sezon geçişi kaynaklı zamlar ve kira etkisi öne çıkıyor.

DÖVİZ KURUNDAKİ HAREKETLER ETKİLİ OLACAK

Ekim ayında sepet kur %0,84, dolar %1,22, euro ise %0,51 oranında değer kazandı. Geçen yıl aynı dönemde kurlarda hafif düşüş görülmüştü. Bu yıl ise tam tersi bir tablo var.

Kur artışı, ithal ürünlerin maliyetini yükselttiği için fiyatlara gecikmeli yansıyor. Özellikle enerji, teknoloji ve otomotiv sektörlerinde bu etki belirginleşiyor. Bu nedenle dövizdeki yön, ekim enflasyonunda yukarı yönlü bir katkı yaratacak.

ULAŞTIRMADA ÇİFT YÖNLÜ ETKİ: BENZİN GERİLEDİ, OTOMOBİL ARTTI

Ulaştırma grubu, bu ayın en karmaşık dinamiklerinden birini oluşturuyor. Akaryakıt fiyatları ekim ayında ortalama %1,7 geriledi. Ancak bu düşüşe rağmen, motorine gelen zamların TÜFE hesaplamasına tam olarak yansımadığı belirtiliyor.

Buna karşılık otomobil fiyatları ortalama %1,5 yükseldi. Akaryakıtın payı daha küçük olsa da otomobil fiyatlarındaki artış, ulaştırma grubunun genel endeksi yukarı çekecek. İstanbul’da şehir içi ulaşım ve taksi ücretlerindeki %30’luk artışın ekim verilerine yansıyacağı da hesaplanıyor.

Sonuçta ulaştırma grubunun TÜFE’ye katkısının yaklaşık 0,2 puan civarında olması bekleniyor.

GIDA FİYATLARINDA MEVSİMSEL TIRMANIŞ

TÜFE sepetinin dörtte birini oluşturan gıda kalemi, ekim ayında yine başlıca artış kaynağı olacak. Uzman tahminlerine göre gıda fiyatları %4 civarında yükselecek. Bu artış, manav ve market raflarında hissedilirken, toplam TÜFE’ye yaklaşık 1 puanlık doğrudan katkı sağlayacak.

Tarım ürünlerindeki arz sıkıntısı, taşıma maliyetleri ve hava koşullarının etkisi, gıda fiyatlarındaki artışı destekleyen başlıca nedenler arasında.

GİYİM VE AYAKKABI: SONBAHAR ETKİSİYLE ZAM DÖNEMİ

Her yıl olduğu gibi bu ekim ayında da giyim fiyatları sezon geçişinin etkisiyle hızla arttı. Özellikle kışlık ürünlerin raflara girmesiyle birlikte giyim ve ayakkabı grubunda %15’e yakın fiyat artışı bekleniyor.

Bu grubun TÜFE’deki payı %7,1 civarında olduğu için, artışın toplam enflasyona yaklaşık 1 puanlık katkı yapması bekleniyor.

KONUT VE KİRALARDA ARTIŞ DEVAM EDİYOR

Barınma maliyetleri ekim ayında da gündemde. Kira fiyatlarındaki yükseliş sürerken, konut grubunda %3 civarında bir artış bekleniyor. Kiralar özelinde bu oran %4’e kadar çıkıyor.

Bu gelişme, toplam TÜFE’ye 0,4 puanlık bir katkı anlamına geliyor. Enerji fiyatlarındaki durağanlık ise konut grubundaki yükselişi kısmen dengeleyen unsur olarak öne çıkıyor.

GENEL GÖRÜNÜM: YÜZDE 3 BANDINDA BİR ENFLASYON

Gıda ve giyimden gelen toplam 2 puanlık etki, konuttan gelen 0,4 puan ve ulaştırmadan gelen 0,2 puan birleştiğinde TÜFE artışının %3 civarında gerçekleşmesi kuvvetle muhtemel. Diğer gruplardan gelecek katkılarla birlikte, genel artışın %3,10 – %3,25 aralığında kalması bekleniyor.

Kısacası, ekim enflasyonu geçen yılın üzerinde bir tempoyla gelebilir ve yıllık bazda oranların yeniden yükselişe geçmesi olasılığı güçleniyor.