HAM PETROL TALEBİ NORMALE 2023’TE DÖNECEK
Uluslararası Enerji Ajansı, talepte yaşanan toparlanmaya ve OPEC+’nın üretim kısıntısına rağmen global ham petrol stoklarının hala 1 yıl öncesinin çok üzerinde olmaya devam ettiğini bildirdi.
IEA bugün yayınladığı aylık raporunda, global petrol talebine yönelik 2021 yılı büyüme tahminini 100 bin vavril/gün artırarak 5,5 milyon varil/güne çıkardı. 2021 yılında talebin 96,5 milyon varil/gün olacağını ve 2020 yılındaki kaybın yüzde 60’ının telafi edileceğini öngören IEA, talebin 2019 seviyesine ise 2023 yılında döneceğini öngördü.
Şubat ayında OPEC+’nın arzının 640 bin varil/gün azaldığını, Suudi Arabistan’ın üretiminin 960 bin varil gerilediğini belirten IEA, Nijerya’nın üretiminin 100 bin varil/gün arttığını aktardı.
Küresel petrol talebi 2026’da ise günlük 104,1 milyon varile yükselecek. Böylece, petrol talebi yıllık ortalama yüzde 0,6, 2019-2026 döneminde ise yüzde 4,4 artış gösterecek.
Söz konusu artışın tamamı OECD dışı ülkelerden kaynaklanırken, petrol talebindeki büyümenin yüzde 90’ından fazlasını Çin, Hindistan ve diğer Asya ekonomileri oluşturdu. Buna karşın, taşıt ve kişi başı petrol kullanımının çok daha yüksek olduğu birçok gelişmiş ekonomide petrol talebinin salgın öncesi seviyelere dönmesi beklenmiyor.
Kovid-19 kısıtlamalarından en fazla etkilenen havacılık sektöründe ise petrol talebinin 2019’daki günlük 7,9 milyon varil seviyesine dönmesi 2024’ü bulacak. Seyahat kısıtlamaları, aşılamanın hızı ve salgın sürecinde değişen seyahat alışkanlıkları havacılık sektöründen kaynaklanan petrol talebindeki artışta belirleyici rol oynayacak.
Temiz enerji toparlanmayı engelleyebilir
Dünyadaki petrol talebinin zirveye ulaşıp düşüşe geçmesi için enerji politikalarında ve tüketim davranışlarında güçlü değişimlere ihtiyaç duyulacak. Aksi takdirde petrol talebindeki artış devam edecek.
Bu kapsamda, ülkelerin temiz enerji politikaları, petrol talebindeki artışın gidişatını belirleyecek.
Rapora göre, dünya genelinde elektrikli araç satışlarının 2026’da 12 milyonu geçmesi beklenirken, toplam elektrikli araç filosu 60 milyona yaklaşacak.
Toplam petrol talebinin yüzde 60’ını oluşturan ulaşım sektöründe elektrikli araçlar ve otobüslerin yaygınlaşmasıyla günlük talep 2020 seviyesine göre yaklaşık 1 milyon varil azalacak.
Öte yandan, şirketlerin iş seyahatlerini salgın öncesi döneme göre yarı yarıya azaltması ve uzaktan çalışmanın devam etmesiyle günlük petrol talebi yaklaşık 1,7 milyon varil düşürülebilir.
Bu uygulamaların yanı sıra plastik kullanımının ve elektrik sektöründe petrol tüketiminin azalması, içten yanmalı motorlu araç kullanımının sınırlandırılmasıyla petrol talebi günlük 5,6 milyon varil azaltılabilir.
Söz konusu önlemler, küresel petrol talebinin 2019 seviyelerine dönmesini engelleyebilir.
”Sektör dönüşüme nasıl tepki vereceğini düşünmeli”
IEA Başkanı Fatih Birol, rapora ilişkin yaptığı değerlendirmede, küresel petrol talebindeki tarihi düşüşün kalıcı olmadığını belirterek, şunları kaydetti:
“Dünyanın petrol talebinin yakın zamanda zirveye ulaşıp tekrar düşüşe geçmesi için yakıt verimliliği standartlarını iyileştirmek, elektrikli araç satışlarını artırmak ve elektrik sektöründe petrol kullanımını azaltmak gibi önemli adımlar atılması gerekiyor. Temiz enerji dönüşümünden etkilenmeyen hiçbir petrol ve gaz şirketi kalmayacak. Bu nedenle sektörün her bölümü, net sıfır emisyon hedefine yönelik çabalar artarken bu küresel değişime nasıl tepki vereceğini düşünmeli.”
Birol, sektörde başta metan olmak üzere temel faaliyetlerden kaynaklanan emisyonları en aza indirmenin acil bir öncelik olduğuna dikkati çekerek, “Bazı petrol ve gaz şirketlerinin bu alanlardaki taahhütlerini artırdığını görmek cesaret verici ancak çok daha fazlasının yapılması gerekiyor.” ifadesini kullandı.
