Görüş: Kaos Fonları ve Bitcoin: Finansal Manevraların Derinlikleri

2024 yılında jeopolitik riskler artmaya devam ediyor. Rusya-Ukrayna savaşı, küresel ekonomiyi ve piyasaları derinden sarstı. Bu savaşın yanı sıra Çin-Amerika Birleşik Devletleri arasındaki gerilimler, Orta Doğu’daki istikrarsızlık ve Kuzey Kore’nin nükleer silah programı gibi diğer jeopolitik riskler de yatırımcılar için önemli bir endişe kaynağı olmayı sürdürüyor.

Artan bu jeopolitik riskler, yatırımcıların portföylerini korumak için alternatif yatırımlara yönelmelerine neden oluyor. Kaos fonları, bu tür riskli dönemlerde yatırımcıların yatırımlarını korumasına ve hatta kar etmesine yardımcı olabilecek bir tür alternatif yatırım.

Kaos fonları, finansal piyasalardaki beklenmedik olaylara karşı yatırımcıları korumak amacıyla geliştirilmiş önemli finansal araçlardır. Bu fonlar, özellikle “siyah kuğu” olayları olarak adlandırılan, istatistiksel olarak öngörülemeyen ve geniş çapta etkili olabilen olaylara karşı bir savunma mekanizması sunarlar.

Siyah kuğu olayları, Nassim Nicholas Taleb tarafından öne sürülen kavramlar arasında yer alır. Belirsizlik ve karmaşıklığın yüksek olduğu durumlarda ortaya çıkan bu olaylar, genellikle küçük tetikleyicilerle başlar ve büyük sonuçlara yol açabilir. Kaos fonları, bu tür olaylara karşı hazırlıklı olmayı amaçlar ve yatırımcılara kriz anlarında güvenli liman sağlama iddiasında bulunur.

Mark Spitznagel ve Universa Investments

Mark Spitznagel, siyah kuğu olaylarına karşı koruma stratejisi geliştiren ve 2008 mali krizinde başarı elde eden Universa Investments’ın lideridir. Kaos fonları kullanarak yatırımlarını koruyan Spitznagel’in stratejisi, risk toleransı yüksek olan yatırımcılar için potansiyel bir çözüm sunabilir. Ancak, bu stratejinin riskleri göz önüne alındığında, dikkatli bir değerlendirme yapılmalıdır.

Strateji, finansal piyasalar iyi durumdayken, piyasa gerilemeye girdiğinde firmanın pozisyonunu korumak için düşük fiyatlarla vade dışı satım opsiyonu (put option) satın almaya dayanmaktadır. Bu strateji düşük volatilite döneminde Empirica için işe yaramazken, 2007-2008 mali krizi nedeniyle Universa için oldukça verimli oldu. Universa, S&P 500 Endeksi ve Goldman Sachs, American International Group gibi finansal şirketlere bağlı vade dışı satım opsiyonları satın aldı ve fiyatlar düştükten sonra önemli bir kar elde ederek sattı. 2008 yılında Universa %100’ün üzerinde getiri elde etti ve yatırımlarını korumak için kendisine yaklaşan daha fazla yatırımcı sayesinde 2009 yılında yönetim altındaki varlıkları 6 milyar dolara ulaştı.

Afet Bonoları ve Kaos Fonları Arasındaki Farklar

Afet bonoları ve kaos fonları ile alakalı genel bir yanılsama söz konusu. Aslında bu ikisi temelde aynı amaca hizmet eden araçlar olsa da, işleyişlerinde önemli farklılıklar mevcut. Afet bonoları, doğal afet veya büyük olaylarda yatırımcıya ödeme yaparken, kaos fonları piyasalardaki beklenmedik hareketlilikte yatırımcının kazanç elde etmesine odaklanır. Bu yanılsama afet tahvillerine karşı olan yaklaşımı da olumsuz etkilerken, enstrümanın etkin bir şekilde kullanılamamasına yol açıyor.

Bu bağlamda, beklenen İstanbul depreminin yaratacağı hasar, afet tahvilleri ile finanse edilebilir. Afet tahvilleri, deprem, sel, fırtına gibi doğal afetlerin neden olduğu hasarı finanse etmek için kullanılan bir tür tahvildir. Bu tahviller, yatırımcılara deprem gibi bir afet durumunda belirli bir miktar ödeme yapmayı taahhüt eden hükümetler veya özel kuruluşlar tarafından ihraç edilir.

Bitcoin: Kaos Fonları için Risk ve Fırsat

Bitcoin, kaos fonları için çekici bir varlık olabilir, ancak beraberinde önemli riskleri de getirir. Geleneksel piyasa varlıklarıyla düşük korelasyonu ve potansiyel yüksek getirileri, Bitcoin’i kaos fonları için cazip kılar. Ancak aşırı oynaklık ve henüz olgunlaşmamış piyasa yapısı, yatırımcıların dikkat etmesi gereken önemli risk faktörleridir.

Bitcoin’in Riskli Yanları

Bitcoin’in aşırı oynaklığı, dakikalar içinde büyük fiyat dalgalanmalarına neden olabilir ve kaos fonlarının istikrarını tehdit edebilir. Hukuki belirsizlikler, düzensiz piyasa yapısı ve güvenlik endişeleri, yatırımcıları ciddi kayıplarla karşı karşıya bırakabilir. Bitcoin’in yüksek getiri potansiyeli, aynı zamanda yüksek risk içerdiği anlamına gelir.

Özetle kaos fonları ve Bitcoin, finansal manevraların derinliklerinde keşfedilen ve dikkatle değerlendirilmesi gereken yatırım araçlarıdır. Yatırımcılar risk toleranslarına, stratejilerine ve hedeflerine göre bu araçları seçerken, kapsamlı bir risk değerlendirmesi ve dikkatli bir planlama yapmalı. Her iki varlık da cazip fırsatlar sunsa da beraberinde taşıdığı riskleri göz ardı etmemek esastır. Kaos fonları ve Bitcoin ile ilgili kararlar, finansal dünyanın karmaşıklığında titiz ve dikkatli bir gezinti gerektiriyor.

Doç. Dr. Caner Özdurak Beykoz Üniversitesi Öğretim Üyesi