Kırmızı et ile yarışıyor: Beyaz et fiyatları tekrar düşer mi?

Üretim maliyetlerinin yükselmesi ve kırmızı ete yönelen talebin artmasıyla beyaz et fiyatları rekor seviyelere çıktı. Ticaret Bakanlığı’nın ihracat sınırlandırma adımı ise beklenen etkiyi yaratmadı.  Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım yem fiyatlarının yükselmesi, döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve enflasyon beklentilerini fiyat artışlarının nedenleri olarak sıraladı. Sonbahar aylarında ise artan enerji maliyetleriyle beyaz et fiyatlarının daha da artması bekleniyor.

Artan üretim maliyetleri ve arz-talep dengesindeki bozulmayla birlikte kırmızı et fiyatlarında yaşanan artışlar artışlar, vatandaşı beyaz ete yönlendirdi.

Kırmızı et fiyatlarındaki yaşanan rekor artışlar sonrası ve talebin beyaz ete kayması, tavuk eti fiyatlarının da kırmızı et fiyatlarına yaklaşmasına neden oldu.

Zincir marketlerde dana kıymanın kilogram fiyatı ortalama 400 lirayı aşarken, tavuk eti fiyatları da çeşidine göre 300 liraya kadar çıkıyor.

SON 14 AYIN EN DÜŞÜK SEVİYESİ

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre de tavuk eti üretimi son aylarda düşüş gösterdi. 

TÜİK Haziran 2024 kümes hayvancılığı verilerine göre, tavuk eti üretimi mayıs ayında 216 bin 453 ton iken, haziran ayında %17,9’luk bir düşüşle 177 bin 740 tona geriledi.

Bu gerileme, son 14 ayın en düşük üretim seviyesi olarak kaydedildi.

Ağustos 2024 Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verileri de gıda fiyatlarındaki artışın sürdüğünü ortaya koydu. 

İçerisinde kırmızı ve beyaz et gibi besinleri barındıran işlenmemiş gıda ürün gruplarını içeren Özel Kapsamlı TÜFE Göstergesi (B) yıllık %50,87, aylık ise %2,88 oranında artış kaydetti.

BAKANLIKTAN SINIRLAMA

Öte yandan Ticaret Bakanlığı ise tavuk eti ihracatını sınırlandırarak iç piyasadaki arzı artırmayı hedefleyen uygulamaları hayata geçirdi. 

Bakanlık, 1 Mayıs – 31 Aralık 2024 tarihleri arasında tavuk eti ihracatının aylık bazda azami 10 bin ton, toplamda ise 80 bin tonla sınırlandırıldığını açıkladı. 

EN ÖNEMLİ ETKEN YEM FİYATLARI

Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım, beyaz et fiyatlarındaki artışın nedenlerini ve gelecekteki fiyatların nasıl şekilleneceğini Ekotürk’e değerlendirdi.

Yıldırım, özellikle yem fiyatlarının yükselmesinin beyaz et üretim maliyetlerini ciddi şekilde artırdığını vurgularken, beyaz et üretiminde kullanılan soyanın büyük ölçüde ithal edilmesi ve döviz kurlarındaki dalgalanmaların da küresel piyasalara olan bağımlılığını artırdığını söyledi.

Ali Ekber Yıldırım, yem fiyatlarında bir düşüş yaşanmadığı sürece tavuk eti fiyatlarının da gerilemesini beklemediğini ifade etti.

“ENFLASYON BEKLENTİLERİ DE FİYATLARA YANSIYOR”

Firmaların gelecekteki enflasyon beklentilerini de göz önünde bulundurarak fiyatları artırdığını belirten Yıldırım, “Üreticiler ve satıcılar enflasyon beklentilerini de fiyatlara yansıtıyorlar.” dedi.

Fiyatların düşmesi için hükümet tarafından hayata geçirilen ihracat sınırlandırılması adımının beklendiği etkiyi yaratmadığına dikkat çeken Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, “Tüketicinin yüksek seyreden talebi, fiyatların düşmesini engelledi.” şeklinde konuştu.

Ali Ekber Yıldırım, sıkı para politikası nedeniyle enflasyon yavaşlasa da ‘beyaz et fiyatlarının kısa vadede düşmesini beklemediğini’ sözlerine ekledi.

EKONOMİK SIKILAŞMA FİYAT ARTIŞ HIZINI YAVAŞLATTI

Uzun yıllardır sektörde faaliyet gösteren Kasap Esnafı Fatih Şengönül ise yılbaşından bu yana beyaz et fiyatlarında yaşanan gelişmeleri değerlendirerek, maliyet artışlarının hem tüketicilere hem de esnafa nasıl yansıdığını aktardı. 

Şengönül, geçtiğimiz yıl beyaz et fiyatlarındaki artışın %100’e ulaştığını, bu yıl ise artış oranının %30-40 civarında seyrettiğini belirtirken, yılbaşından bu yana ekonomik sıkılaşmanın da etkisiyle fiyat artışlarının yavaşladığını ifade etti.

Kasap Şengönül, “Ancak, bu durumun tamamen olumlu bir gelişme olduğunu söyleyemeyiz. Çünkü temel maliyetlerdeki artış, fiyatların uzun vadede yükselmeye devam edebileceğini gösteriyor.” diye konuştu.

SONBAHARDA MALİYETLER YÜKSELECEK

Yaz aylarında beyaz et fiyatlarında göreceli bir durgunluk yaşandığını vurgulayan Şengönül, sıcak havaların tavuk üretimini olumlu etkilediğini ve bu durumun fiyatları stabil tuttuğunu söyledi. 

Ancak Eylül ve Ekim aylarından itibaren, özellikle kış aylarında enerji maliyetlerinin devreye girmesiyle fiyatların yeniden artışa geçeceği öngörüsünde bulundu.

Geçen yıla kıyasla enerji maliyetlerindeki artışın, beyaz et üretim maliyetlerini de önemli ölçüde etkilediğini dile getiren Şengönül, beyaz et fiyatlarını etkileyen girdi maliyetleri arasında elektrik, doğalgaz, işçilik ve su gibi kalemlerin %20’den fazla fiyatlara yansıdığını belirtti.

Editör: Remzi Akkök