BDDK dövizde sert bir hareketin önünü kesmek için bankaların TL karşılığı dolar alımı imkanını, öz kaynakların %10 seviyesinden %1 seviyesine indirdi.

Özellikle yıl başından beri çıkan döviz nedeniyle TCMB rezervlerinde ciddi bir azalış yaşanıyor. Son dönem uyarısını yaptığımız dış fon kaynağı konusunda henüz bir anlaşma olmadığı için bu tedbir alınmış olabilir. TCMB brüt döviz rezervi 28 Şubat haftası 77.5 milyar dolar iken, 3 Nisan haftasında bu rakam 58.2 milyar dolara inmiş durumda.

Altın + döviz dersek 107.8 milyar dolar olan brüt rezervler 89.5 milyar dolara indi. Türkiye’nin bir yılda ödeme yükümlülüğü olan dış borcu yaklaşık 174 milyar dolar civarında. Eğer bu borç yenilenmezse mevcut rezervlerle sıkıntı olabileceği görülüyor.

Brüt rezerv yanında net rezervlere de bakacak olursak, son dönem 5.6 milyar dolar azalışla 27 milyar dolar civarına inmiş olan net rezerv ciddi bir risk teşkil ediyor. Bu durumun bir nedeni olarak da koronavirüs salgını kaynaklı TL likiditesi nedeniyle TCMB’nin para basımı gösteriliyor. TCMB tüm dünya merkez bankalarının kendi paralarında yaptığı gibi, TL likiditesinde sıkıntıyı engellemek için para basıp ihtiyacı karşılama yoluna gidebilir. Ancak bunu yaparken, tüm para piyasada kalmasın diye döviz satıp TL aldığı için rezervlerde bu denli düşüş yaşanıyor olabilir.

Sebep her neyse, rakamların indiği seviye risk teşkil ettiğinden, dış borç finansmanı için en yakın zamanda bir dış fon anlaşması duymak oldukça önemli. IMF için hükümet yetkililerinden gelen açıklamalara göre bir çalışma yok deniyor. G20 Merkez Bankaları olarak swap kaynaklı bir çalışma ile döviz likiditesi yaratma çalışmaları olduğunu duyuyoruz. Ama son durum nedir henüz bilmiyoruz. Lakin böyle bir anlaşma yapılması mümkün. Yoksa, özellikle bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde yaşanacak döviz likiditesi gelişmiş ülkelerin de lehine bir durum yaratmaz. Bu sorunu bir şekilde çözeceklerdir ancak bunun süresi önemli.

İşte bu nedenle yaratılan algılarda gereğinden fazla iyimser olunması pek doğru değil. Özellikle virüs sorununun sürdüğü unutulmamalı. Ekonomilerin ciddi darbe aldığı bilinmeli. Eğer bir dış kredi kanalının açıldığını duymakta gecikirsek, swap hamleleri yeterli kalmayabilir.

Söz konusu kısıntı geçmiş ile kıyaslanınca çok ciddi. Ama virüs nedeniyle ekonomilerdeki sorun daha da ciddi. Petrol kullanımı çok ciddi düşmüş durumda. Bu durum düzelmeden yapılan kısıntı ne kadar yeterli olur göreceğiz.

Bugün ABD açıldı ama Avrupa’da tatil nedeniyle borsalar kapalı olacak.

Dün akşam Bakan Soylu, cuma akşamı açıklanan sokağa çıkma yasağı uygulamasındaki hatalar nedeniyle istifasını açıkladı. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan istifayı kabul etmediği için Bakan görevinin başında kalmayı sürdürüyor.

Tüm bu tablo haftaya eksi bir başlangıç yapmamıza neden olmuş durumda. VIOP yaklaşık bin puan eksi işlem görüyor. BİST’in akıbetini dış fon konusundaki gelişmeler yönlendirecektir. Özellikle fon kaynakları bulunacaktır beklentisi söz konusu. Bu gerçekleşmezse ilaveten bir sıkıntı daha yaşanır. Kurlarda da yeniden atak yaşanabilir. Bu durum sadece bizim için değil, Türkiye’ye borç vermiş olan gelişmiş ülkeler için de kötü olur. Bunu kimsenin tercih etmeyeceğinden hareketle, Türkiye’ye bir şekilde destek verilecektir diye düşünüyorum.

Bu arada Ziraat Bankası 1.1 Milyar dolarlık bir sendikasyon yenilemesi yaptı. 22 ülkeden 38 bankanın katılımı ile sağlanan kredinin maliyeti ise koronavirüse rağmen geçen yılın oldukça altında kaldı. Bu son dönem sıkıntı yaşanan döviz likiditesi açısından önemli bir destek. İki parçalı gerçekleşen sendikasyon geçen yıl yapılan sendikasyon faizleri ile kıyaslanınca euroda 40 baz puan, dolarda ise 25 baz puan altında kalarak, Euribor+2 ve libor +2,25 olarak gerçekleşti. Bu gözden kaçtı ama aslında hafta için en önemli gelişmelerden birisi.

Kısacası haftaya eksi bir açılışla başlayabiliriz. Ama devamında pozitif fon gelişmeleri ya da yeni sendikasyon haberleri ile pozitife dönebiliriz. Umarım bu sefer de ben iyimser değilimdir…

Hepinize iyi bir hafta diliyorum.