Korona virüsü insani krizden ekonomik krize dönüşür mü?

Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan yeni tip Korona virüsü şimdilik yüzlerce insanın ölmesine neden oldu.

Öncelikle Korona virüsü (2019-NCOV) Nedir ve Nasıl Bulaşır?

Yeni Korona virüsü (2019-nCoV), ilk olarak tarih Çin’in Vuhan Eyaleti’nde tespit edilen, solunum yolu hastalığı salgını nedeni olarak tanımlanan bir virüstür. Salgın başlangıçta bu bölgedeki deniz ürünleri ve hayvan pazarında bulunanlarda tespit edilmiştir.

Hasta bireylerin öksürme, aksırma yolu ile ortama saçılan damlacıkların solunması ile bulaştığı düşünülüyor. Kirli ellerle dokunulan yüzeylerden de virüs alınabildiği için ellerle göz burun ağıza temas etmek riskli

Ülkeler virüs tehdidinin sınırları içine girmesini önlemek için bir dizi önem alıyor.

Örneğin; seyahat yasakları, iptal edilen uçuşlar, kapatılan mağazalar ve fabrikalar

Tüm bu alınan tedbirler elbette dünya ekonomilerine olumsuz yansıyacaktır.

Dünyanın dört bir yanında binlerce insanı etkileyen virüs, Çin’le ticaret yapan uluslararası firmaların ve havayolu şirketlerinin satışlarında önemli düşüşlere sebep oldu.

Dünya çapında lüks tüketim malı satışlarının üçte birini Çinli turistler oluşturuyor. İtalya’da Çinli turistler Ruslar, Araplar ve Amerikalıların toplamından daha fazla para harcıyor.

Lüks Tüketim ve Havacılık Sektörleri virüsten olumsuz etkilendi

Korona virüsü korkusu nedeniyle ziyaretçi kaybı yaşayan İtalya’nın turizm gelirlerinde 5 milyar dolar düşüş bekleniyor.

Çin yeni yılı için vitrinlerini süsleyen firmalar, bu yıl varlıklı Çinli turist sayısının az olmasından şikâyetçi. Merkezi Milano’da bulunan Ulusal Moda Odası, tekstil satışlarında 2020’nin ilk altı ayında yüzde 1,8 düşüş beklendiğini kaydetti. Oysa satışlarda % 3 oranında artış öngörülüyordu.

İtalya’da üretilen lüks tüketimlerin yarısından fazlasını Çinliler talep ediyor. Dünya çapında ise lüks tüketim mallarının üçte birini Çinli turistler oluşturuyor.

İnsani bir krize dönüşüyor…

Çin sağlık uzmanları vatandaşları koruyucu giysilerden “makul şekilde” yararlanmaya çağırdı. Ülke bir yandan da koruyucu kıyafetler, maskeler ve gözlük sıkıntısı ile mücadele ediyor.

ABD ile gümrük vergisi krizinin etkilerini yaşayan Çin, bir yandan da insana bulaşmayan ancak domuz itlafına neden olan Afrika domuz gribinin hayvancılık sektörüne etkileriyle boğuşuyor.

Çin’in kanatlı hayvan çiftçileri salgın nedeniyle zor durumdalar. Milyonlarca tavuk yakında ihtiyaç duyulan yemlerin zamanında ulaşmamasından dolayı telef olma riskiyle karşı karşıya…
Analistler ve Çin medyasına göre karantina bölgeleri ülkenin tedarik zincirlerini etkiledi ve taşıma kısıtlamaları soya fasulyesi ve hayvan yemlerinin teslimini imkânsız hale getiriyor.

Global Times gazetesine göre Çin’in en büyük altıncı kümes üreten eyaleti olan Hubai’de yaklaşık 348 milyon tavuk var. Yine aynı habere göre mevcut stokların sadece 3 ya da beş gün yetebileceği dolasıyla yem sorunun çözülmemesi durumunda hem tavuklar telef olabilir hem de insanlar bir besin kaynağını daha kaybetmiş olur. Çiftçiler çözümü ise tavuklara günlük yem miktarlarının altında yem vermekle bulmuş.

Korona virüsünün etkileri 2003 yılında yine Çin merkezli olan bir başka salgın olan SARS’la kıyaslanıyor. Ancak bu kıyaslama sağlıklı sonuçlar vermeyebilir. Çünkü Çin şu anda küresel ekonominin yaklaşık yüzde 16’sını gerçekleştiriyor. Yani Çin daha büyük bir ekonomik güç haline geldi. Dolayısıyla korona virüsü salgınının küresel ekonomiyi SARS’a oranla daha çok sarsacağını söylemek yanlış olmaz. 2003 senesinde dünyanın en büyük altıncı ekonomisi olan Çin günümüzde 2.sıraya yükselmiştir.

Wuhan şehrinde ortaya çıktığı düşünülen bu virüsün Çin’in büyümesini vuracağı ve küresel ekonomiyi önceki virüsten daha fazla zorlayacağı tahmin ediliyor. Çünkü Çin artık dünyayla daha önemli bağlar kurmuş durumda.

Dünya ekonomisinin beşte birini oluşturan Çin’in yarım puan yavaşlaması bile dünya ekonomilerinde sismik bir havanın oluşmasına neden olacaktır.

Çin ekonomisinde hizmetler sektörü artık daha büyük bir paya sahip. Bundan kaynaklı virüs tehdidinden dolayı tüketici harcamalarında olası düşüşler ülke büyümesini aşağı çekecektir.

Dünya Turizm Örgütü ise uluslararası turizm harcamalarında 2003 yılında yedinci basamakta yer alan Çin’in günümüzde birinci sıraya yükseldiğini belirtiyor. Çin dünya turizminde yıllık ortalama 250 milyar dolardan fazla katkı sağlıyor ve bu rakam dünya turizm harcamalarının yaklaşık yüzde 20’sine denk geliyor.,

Tayland ve Asya’daki birçok turizm bölgesi, Çin’in grup tatillerini iptal etmesinden dolayı yüzde 30’dan fazla gelir kaybına uğradı. Virüsün içinden çıkılmaz bir hal alması durumunda bu rakamların yükselmesinden endişe ediliyor.

Konuya ilişkin bir başka örnek ise İtalya’dan… İtalya’nın turizm gelirlerinin bu dönemde 5 milyar dolardan fazla düşmesi bekleniyor.

Dünya Ticaret Örgütü’nün verilerine göre ise Çin; 2009’dan bu yana artan iç talepten kaynaklı dünyanın en büyük ikinci ithalatçısı konumunda. Çin’in başlıca ithal ettiği ürünleri hatırlatmak gerekirse; petrol, demir cevheri, soya fasulyesi gibi emtiaların yanı sıra entegre devreler gibi elektronik parçalar

Bundan kaynaklı Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) virüsün petrol talebi üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için günlük petrol üretimini azaltmayı tartışıyorlar.

Çin dünyanın en büyük ihracatçısı…

Yine Dünya Ticaret Örgütü’nün verilerine göre Çin 2009’dan sonra dünyanın en büyük ihracatçısı konumuna geldi.

Japonya, Vietnam gibi ülkeler ihracat yapabilmek için Çin’den malzeme ve parça ithalatı yapmak durumundalar. Dolayısıyla birçok ülke Çin’de olası tedarik zincirinde olan bir yavaşlamadan dolayı ürün üretemez ve satamaz durumuna gelebilir.

Peki ABD – Çin arasında devam eden Ticaret Savaşları Virüsten dolayı sona erer mi?

Donald Trump’ın dünya ticaretini olumsuz etkileyen kararlarının arkasındaki en önemli isimlerden olan Peter Navorro konuya ilişkin “Korona virüsü büyümeye zarar verse bile ABD Çin’e tarifelerini devam ettirecektir” açıklamasını yaptı.

Hal böyle olunca virüsün Çin ekonomisine etkisi kaçınılmaz gibi duruyor.

ANZ Çin büyüme tahminini yılsonu için yüzde 5,8’e çekti. Citi ise Çin büyüme tahminlerini yine aynı dönem için yüzde 5,8’den yüzde 5,5’e düşürdüğünü açıkladı.

Kurumlar virüsün olumsuz yansımalarının muhtemelen yılın ilk çeyreğinde görüleceği konusunda ise ortak bir görüş bildirdiler.

Uluslararası bankalar ve varlık yönetim şirketleri virüsün küresel ekonomiye potansiyel etkisini tahmin etmeye başladılar. Çoğu tahmin küresel gayri safi yurtiçi hasılayı yani büyümeyi yüzde 0,2 – 0,3 arasında aşağı çekmesi tahmin ediliyor.

Korona virüsünden dolayı panik olan küresel yatırımcılar Çin Merkez Bankasının likidite sağlayıcı hamleleri ve virüs vakalarının bir noktada stabilize olmasını beklemelerinden dolayı biraz sakinleşmişe benziyor. Ancak kısa zaman içinde virüse aşı geliştirilmemesi, vaka ve ölüm sayılarının yüzdesel olarak artması durumunda gerek finansal piyasalarda gerekse ekonomik göstergelerde olumsuz etkisi kaçınılmaz gözüküyor.