Küresel kömür tüketimi 2024’te zirve yaptı: iklim hedefleri tehlikede
Yenilenebilir enerji kaynaklarındaki büyük artışa rağmen, dünya genelinde kömür kullanımı 2024 yılında tarihin en yüksek seviyesine ulaştı. “State of Climate Action” raporuna göre, elektrik üretiminde kömürün payı azalsa da, enerji talebindeki keskin yükseliş nedeniyle toplam kömür tüketimi rekor kırdı.
EMİSYONLAR DÜŞMÜYOR, ARTIYOR
Raporda, sera gazı emisyonlarının azalması gerekirken hâlâ artmaya devam ettiği vurgulandı. Ülkelerin kendi iklim hedeflerinden uzaklaştığı belirtilirken, enerji dönüşüm sürecinin istenilen hızda ilerlemediği ifade edildi. Dünya Kaynakları Enstitüsü’nden (WRI) araştırmacı Clea Schumer, “Doğru yönde adımlar atıyoruz ama çok yavaşız. Üst üste beşinci raporda kömürden çıkış hedefinin rayından çıktığını görüyoruz.” açıklamasında bulundu.
1,5 DERECE HEDEFİNDEN UZAKLAŞILIYOR
Paris Anlaşması’na göre, küresel ısınmanın sanayi öncesi döneme göre 1,5°C ile sınırlandırılabilmesi için 2050 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşılması gerekiyor. Ancak mevcut tablo bu hedefin giderek uzaklaştığını gösteriyor. Kömür kullanımı bu hızla devam ederse, 1,5 derece hedefi artık ulaşılmaz hale gelecek.
KÖMÜRE GERİ DÖNÜŞ SÜRECİ BAŞLADI
Birçok ülke 2021 yılında kömürden kademeli çıkış sözü vermiş olsa da, bazı hükümetler ters yönde adımlar atıyor. Hindistan, 2024’te 1 milyar tonluk kömür üretimini kutlarken, bazı ülkeler ekonomik büyümeyi desteklemek adına kömüre yeniden yöneliyor. Fosil yakıt desteği, enerji geçiş sürecini yavaşlatan en önemli faktörlerden biri olarak öne çıkıyor.
YENİLENEBİLİR ENERJİ YÜKSELİŞTE AMA YETERLİ DEĞİL
Rapor, güneş enerjisinin “tarihin en hızlı büyüyen enerji kaynağı” haline geldiğini ortaya koyuyor. Ancak bu artış, küresel emisyonları azaltmak için gereken hızın oldukça gerisinde. Uzmanlara göre, mevcut yenilenebilir enerji kapasitesinin en az iki katına çıkarılması gerekiyor.
WRI araştırmacısı Sophie Boehm, “Temiz enerji yatırımları artıyor ancak siyasi engeller ve bölgesel çıkar çatışmaları süreci yavaşlatıyor. Yine de enerji dönüşümü artık geri döndürülemez bir noktaya ulaştı.” değerlendirmesinde bulundu.
ORMANLAR VE KARBON YUTAKLARI TEHDİT ALTINDA
Raporda, karbon yutakları olarak bilinen ormanlar, turbalıklar ve deniz ekosistemlerinin tahribatına dikkat çekildi. 2024 yılında dünya genelinde yaklaşık 8 milyon hektar orman kalıcı olarak kaybedildi. Bu durum, atmosferdeki karbon birikimini artırarak iklim krizini derinleştiriyor.
GÖZLER BREZİLYA’DAKİ COP30 ZİRVESİNDE
Küresel iklim gündemi şimdi Brezilya’da düzenlenecek COP30 Zirvesi’ne çevrildi. Zirvede ülkelerin yeni ulusal emisyon planlarını sunması bekleniyor. Ancak mevcut planların, küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlama hedefine ulaşmak için yeterli olmadığı değerlendiriliyor.
