İhracatçılardan ‘verimsizlik’ ve ‘döviz kuru’ tepkisi: “Doların yıl sonunda 52 TL olması gerekir”
Ekonomi yönetiminin izlediği kur politikası ihracatçılar tarafından eleştiriliyor. Mevcut kur seviyelerinin ihracatçılar için yeterli olmadığını vurgulayan TOBB Konfeksiyon ve Hazır Giyim Sanayi Başkanı Şeref Fayat, doların yıl sonunda 52 TL seviyesine ulaşması gerektiğini ancak mevcut şartlarda bunun mümkün olmadığını söyledi. Türkiye Makine Federasyonu Başkanı Adnan Dalgakıran ise kur sorununa ek olarak verimlilik eksikliğinin sanayiyi zorladığını ifade etti.
Son dönemde ekonomi yönetimi tarafından izlenen ‘yüksek faiz-düşük kur’ politikası, ihracatçılar tarafından oldukça eleştiriliyor.
Hükümetin, enflasyonla mücadele ve cari açığı dengeleme amacıyla uyguladığı bu politika, döviz kurlarının enflasyonun gerisinde kalmasına neden oluyor.
Döviz kurlarının enflasyonun altında seyretmesi carry trade yoluyla sıcak para girişini teşvik ederken ihracatçılar ise rekabet güçlerinin düştüğü ve döviz borçlarının maliyetlerinin arttığını belirterek bu durumdan şikayetçi.
DOLAR KURU 8 AYDA %15,30 YÜKSELDİ
Yılın ilk 8 ayında enflasyon %31,93 artarken yıllık TÜFE de %51,97 seviyesinde gerçekleşti.
2024’ün başında 29,65 civarında seyreden dolar/TL kuru ise sadece %15,30 değer kazandı ve 34 lira seviyesine çıktı.
YIL SONU TAHMİNLERİ BELLİ OLDU
Reel sektör temsilcilerinin ve Orta Vadeli Program’da (OVP) yer alan Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) hedeflerinden yola çıkarak dolar kuruna dair de yıl sonu tahminleri şekillendi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan Ağustos ayı Piyasa Katılımcıları Anketi’ne göre, yıl sonu dolar/TL tahmini 37,27 seviyesinde şekillenirken, 12 ay sonrası kur beklentisi ise 42,03 olarak kaydedildi.
2025-2027 yıllarını kapsayan OVP’de GSYİH hem Türk lirası hem de dolar bazında hesaplanarak ifade edildi. Hesaplamalara göre, yıllık ortalama dolar kuru tahminleri 2024 yılı için 33,22, 2025 yılı için 42,01, 2026 yılı için 44,41 ve 2027 yılı için 46,86 civarında bekleniyor.
‘KARPUZDAN BİLE UCUZ’ ÇIKIŞI
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe de geçtiğimiz aylarda yaptığı açıklamada döviz kurlarındaki bu yetersiz artışın ihracatçılara zarar verdiğini belirterek, “Türkiye şu anda çok pahalı bir ülke haline geldi, döviz ise en ucuz şey. Karpuzdan bile ucuz.” şeklinde dikkat çeken bir yorum yaptı.
“SANAYİNİN REKABET GÜCÜ ZAYIFLIYOR, ÜRETİM DÜŞÜYOR”
Düşük kur ortamının ihracatçılar için ne kadar sürdürülebilir olup olmadığı tartışma konusu olurken Türkiye Makine Federasyonu (MAKFED) Başkanı Adnan Dalgakıran, ihracatçıların döviz kuru konusunda yaşadığı sıkıntıları Ekotürk’e değerlendirdi.
Dalgakıran, hükümetin yüksek faiz-düşük kur politikası ile sıcak para girişini teşvik etmesine rağmen, bu stratejinin sürdürülebilir olmadığını ifade ederek, “Kurun şu an 37-38 TL seviyelerinde olması bile sanayicilerin ihtiyacını karşılamaktan uzak. Sanayimizin rekabet gücü zayıflıyor, üretim düşüyor.” dedi.
İHRACATÇILAR VERİMSİZLİKTEN ŞİKAYETÇİ
Sadece döviz kuruna odaklanmanın yeterli olmadığını, esas odaklanılması gereken noktanın verimlilik artışı olduğunu ifade eden Adnan Dalgakıran, ihracatçıların düşük kurdan şikayet etmelerinin altında yatan nedenin verimlilik eksikliği olduğunu vurguladı.
MAKFED Başkanı Dalgakıran, sanayinin döviz kuru ve faiz politikaları nedeniyle dış pazarları kaybetme riskiyle karşı karşıya olduğunu, enflasyonu baskılamak için yapılan müdahalelerin uzun vadede ekonomiyi olumsuz etkileyeceğini savundu. “Bizim asıl sorunumuz, sanayimizin rekabetçiliğini geliştirecek yeni programlar üretmek olmalı.” diyerek, Türkiye’nin daha verimli bir sanayi yapısına ihtiyacı olduğunu vurguladı.
“DOLAR YILI 37-38 TL CİVARINDA KAPATIR”
Türkiye’nin yatırım ortamını iyileştirecek reformlara ihtiyacı olduğunu belirten Dalgakıran, mevcut teşvik sisteminin karmaşıklığına da dikkat çekerek, bu yapının sanayicilere yeterince fayda sağlamadığını savundu.
Dolar kurunun yıl sonunda 37-38 TL seviyesinde kapanmasını bekleyen Dalgakıran, bu seviyelerin bile sürdürülebilir olmadığını sözlerine ekledi.
“SANAYİCİLER İÇİN HAYAL KIRIKLIĞI YARATIYOR”
TOBB Konfeksiyon ve Hazır Giyim Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat, Ekotürk’e yaptığı değerlendirmede, OVP’de öngörülen dolar/TL kuru tahminlerinin ihracatçılar için yeterli olmadığını ve sektörde ciddi bir baskı yarattığını söyledi.
Fayat, döviz kurundaki artışın enflasyon oranının oldukça gerisinde kaldığını belirterek bu durumun ihracatçıların rekabet gücünü olumsuz etkilediğini vurguladı.
Fayat, “OVP’de 2024 yılı için ortalama 33 TL seviyelerinde bir dolar kuru öngörülüyor. Ancak biz, maliyetlerimizi bir önceki (2023) OVP’deki 37 TL beklentisine göre ayarlamıştık. Şu anki kur, sanayiciler için büyük bir hayal kırıklığı yaratıyor ve maliyet baskısını artırıyor” ifadelerini kullandı.
“KURUN YIL SONUNDA 52 TL OLMASI GEREKİR”
Şeref Fayat, döviz kurunun yıl sonunda 52 TL seviyelerine ulaşması gerektiğini ancak mevcut şartlarda bunun mümkün olmadığını ifade etti.
Fayat, “Bir önceki (2023) OVP’ye göre 2024 yıl sonu için öngörülen 37 TL hedefinin tutturulması için şu an kurun 52 TL civarında olması gerekiyordu. Ancak mevcut programda belirlenen 33 TL seviyesi, ihracatçılar için yeterli değil. Bu nedenle birçok ihracatçı, kur farkı nedeniyle ciddi zararlar yaşama riskiyle karşı karşıya kalıyor.” diye konuştu.
“BU POLİTİKAYLA ÜRETİM YAPMAK ZOR”
Türkiye’de uygulanan “yüksek faiz-düşük kur” politikasının sürdürülebilir olmadığını da vurgulayan Fayat, sanayicilerin ve ihracatçıların, bu politikalar nedeniyle maliyet avantajını kaybettiğini belirtti.
Özellikle makine ve ara malı ithalatındaki düşüşün gelecekte üretim kapasitesini olumsuz etkileyeceğini söyleyen TOBB Konfeksiyon ve Hazır Giyim Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat, “Bu politikayla üretim yapmak zorlaşıyor. Ara malı ve makine ithalatı düşerken, tüketici talebi ise artıyor. Bu, uzun vadede büyüme üzerinde olumsuz etkiler yaratacak.” ifadelerini kullandı.
Editör: Remzi Akkök
